SỐNG SỨ ĐIỆP MÙA CHAY THEO GƯƠNG THÁNH CATARINA

SỐNG SỨ ĐIỆP MÙA CHAY THEO GƯƠNG THÁNH CATARINA [1]

Chuyển ngữ: Sr. Martina Lai, OP

Mùa chay là thời gian chúng ta dừng lại và suy nghĩ xem chúng ta có đang trong tiến trình để trở nên những con người đúng như ý định của Thiên Chúa khi Ngài dựng nên chúng ta hay không? Sẽ chẳng có gì nhàm chán hay giảm giá trị bản thân khi suy tư về vấn đề này trong mùa Chay thánh. Bởi vì tin vào Thiên Chúa là một cuộc thám hiểm tuyệt vời. Điều này có thể so sánh như một cuộc leo núi đầy phấn khởi với sự đồng hành của các thánh là những hướng dẫn đáng tin cậy. Chắc chắn, một trong các thánh nổi bật nhất đó là thánh nữ Catarina Siena, một nữ tu thần bí dòng Ba Đaminh nước Ý, và là tiến sĩ của Giáo Hội. Thánh nữ qua đời vào năm 1380 khi ngài mới 33 tuổi.

Mùa chay là thời gian cho sự lớn lên của đời sống tâm linh, và Catarina có rất nhiều điều để dạy chúng ta về vấn đề này. Thánh nữ nói: Thiên Chúa Cha hằng hữu đã sai người Con của mình, và người Con ấy được ví như là chiếc cầu nối liền giữa trời và đất. Chúng ta là những người lữ hành trên chiếc cầu này, đang tiến về phiá trước bằng cách gia tăng sự hiểu biết và yêu mến Thiên Chúa. Trong cuốn đối thoại, Catarina đã nói rằng: “Ai càng hiểu nhiều thì càng yêu nhiều”.[2]

Cuộc hành trình trên chiếc cầu được chia làm ba giai đoạn. Trong gian đoạn thứ nhất, lữ hành là loại người Kitô hữu sống đạo bằng cách chu toàn các luật lệ và những bổn phận theo luật dạy, vì sợ hãi chứ không vì lòng yêu mến. Tuy nhiên, sợ hãi không giúp chúng ta đến với Thiên Chúa. Vì được dựng nên bởi tình yêu và cho tình yêu, chúng ta luôn luôn tìm kiếm điều gì đó để yêu thương. Khi hiểu biết và yêu Chúa nhiều hơn, chúng ta được biến đổi thành “người đầy tớ trung thành”, thực hiện những điều đúng và cần phải làm với tình yêu chứ không phải vì sợ hãi nữa. Nhưng thật đáng buồn thay, chúng ta thường dành tình yêu cho quà tặng của Thiên Chúa chứ không phải không phải chính Thiên Chúa. Thực ra, loại tình yêu này không gì khác hơn là tình yêu của “bản thân”. Trong khi hiều biết và tình yêu gia tăng, người đầy tớ trung thành được tái sinh, trở nên như một “người bạn” trong tương quan với Thiên Chúa, và sau đó là như một “người con” của Chúa: yêu mến Chúa không vì bất cứ lợi ích của bản thân, nhưng vì danh Chúa, giống như những người con yêu cha mẹ với tình con thảo. Trong mùa chay này, chúng ta có thể nghe lời thách đố của Catharine, “Tình yêu mà bạn dành cho Thiên Chúa là loại tình yêu nào?”

Theo Catarina, sự thật về tình yêu mà chúng ta dành cho Thiên Chúa được phản chiếu trong chính phẩm chất tình yêu chúng ta dành cho tha nhân. Đâu là lý do chính yếu trong tình yêu chúng ta dành cho tha nhân? Chúng ta yêu họ bởi vì chủ yếu là muốn bản thân cảm thấy tốt, hoặc để được công nhận? Chúng ta yêu họ bởi vì chúng ta vui thích khi thỉnh thoảng cảm nhận những cảm xúc tốt mà chúng ta có kinh nghiệm trong cầu nguyện; hoặc yêu họ để được lên thiên đàng? Nếu như thế, Catarina sẽ nói, thực sự chúng ta không yêu Chúa hay yêu tha nhân, mà chỉ yêu bản thân chúng ta mà thôi.

Người lữ hành cất bước trên chiếc cầu “Đức Kitô” với “đôi chân”: yêu Chúa và yêu tha nhân. Ai yêu Chúa thì cũng yêu luôn “tất cả những gì Đấng mà chúng ta yêu mến yêu”. Trong tất cả những thụ tạo hữu hình, Thiên Chúa yêu con người nhất. Chúng ta chỉ có thể yêu Chúa và tha nhân nhiều khi chúng ta biết rằng Thiên Chúa yêu chúng ta nhiều như thế nào: “Bản chất của tình yêu chính là vì được yêu nhiều nên chúng ta yêu nhiều.” Vì thế, việc nhận biết và am hiểu về sự thật của tình yêu Thiên Chúa dành cho chúng ta rất là quan trọng.

Khi chúng ta hiểu biết và yêu mến Thiên Chúa, một cách tự nhiên chúng ta cũng tiến tới trong tình yêu đối với tha nhân. Theo truyền thống, Mùa chay cũng là thời gian chúng ta diễn tả tình yêu đối với tha nhân qua những làm việc bác ái. Theo Catarina, làm việc bác ái không nhất thiết là trao tặng cho tha nhân thực phẩm, tiền bạc hay quần áo. Thay vào đó, bất cứ hành động nào được làm với một ước muốn tốt lành để giúp đỡ người khác bằng bất cứ phương tiện nào. Hành động đó có thể là một điều gì đó rất đơn giản như lắng nghe một ai đó.

Catarina được nhiều người biết đến trong cũng như ngoài thành Siena về những công việc phục vụ và làm việc bác ái cho người nghèo, hỗ trợ họ với các nhu cầu vật chất. Ngài đã âm thầm đặt nhiều thực phẩm cần thiết trước cửa nhà của những người nghèo. Catarina là một thành viên trong nhóm phụ nữ giáo dân sống độc thân. Nhóm này có sự nối kết với Dòng Đa minh. Trong tinh thần ấy, ngài đã chăm sóc các các thành viên trong cộng đoàn, khi họ lâm trọng bệnh trong giai đoạn cuối với những căn bệnh như ung thư ngực, phong hủi. Tuy nhiên, hầu hết những hành động anh hùng nhất của Catarina lại là sự quan tâm đến đời sống thiêng liêng của Giáo hội, của Đức Giáo Hoàng và của tha nhân.

Theo Catarina, tội không chỉ đơn giản là bẻ gẫy luật của Chúa. Khi chúng ta phạm tội, chúng ta gây hại trước tiên và nhiều nhất cho chính bản thân; Phẩm giá cao quý của con người mà Thiên Chúa đã ban tặng bị suy giảm, vì hình ảnh giống Thiên Chúa trong chúng ta đã biến mất. Đức Kitô truyền lệnh chúng ta phải yêu tha nhân như chính mình, và Catarina nói rằng, chính chúng ta là “tha nhân quan trọng nhất” của chúng ta. Chúng ta phải yêu chính mình với tình yêu của Chúa và phải loại trừ tình yêu bản thân cách sai trái hay ích kỷ.

Làm việc đền tội là chúng ta diễn tả sự ăn năn hối lỗi về tội chúng ta đã phạm, và đền bù những thiệt hại đã gây nên. Việc làm này là một phần truyền thống trong Mùa chay, và chúng ta không nên coi thường hay xem nhẹ. Những việc đền tội ấy là một phần rất quan trọng trong đời sống của Catarina. Tuy nhiên, ngài phân biệt nhân đức ăn năn hối lỗi trong tâm hồn với hành động bên ngoài của việc đền tội, trong đó, việc đền tội là phương tiện và dụng cụ của nhân đức. Thiên Chúa nói với Catarina rằng, “Sự hoàn thiện không bao gồm ở việc hành hạ bản thân hay giết chết thân xác, nhưng ở việc giết chết ý chí cứng đầu cố chấp và ích kỷ”

Cầu nguyện là một thực hành truyền thống trong Mùa Chay, giúp hồi phục hình ảnh Thiên Chúa trong chúng ta. Hiểu biết về bản thân và về Thiên Chúa giúp cho việc chiêm niệm diễn ra cách dễ dàng. Mặc dù với cuộc sống bận rộn, hằng ngày Catarina vẫn dành nhiều giờ cầu nguyện. Ngài có thể thúc đẩy chúng ta trong mùa chay này hãy dành ít phút mỗi ngày để chiêm niệm về một hay nhiều chân lý về niềm tin của chúng ta, ví dụ như: việc tạo dựng chúng ta theo hình ảnh của Thiên Chúa; sự dữ có thể gia tăng khi chúng ta chống đối bản thân hay chống đối tha nhân; tách rời khỏi Thiên Chúa thì chúng ta chẳng là gì cả; Máu thánh Chúa Kitô mạc khải rằng Thiên Chúa đã không giữ lại điều gì cả; và tội lỗi làm giảm giá trị và phẩm giá của chúng ta. Cách tốt nhất để chiêm niệm những chân lý này là cầu nguyện trước Mình Thánh Chúa. Chúng ta cũng có thể cầu nguyện ở một nơi yên tĩnh trong nhà, hay thậm chí trên đường chúng ta đi làm và trên đường trở về nhà.

Catarina cũng đề nghị thêm về việc học hỏi Kinh Thánh cũng như các tác phẩm của các thánh cũng như của những nhà thần bí. Một trong những chủ đề xuất hiện nhiều nhất của Catarina đó là “Sự hiểu biết phát sinh tình yêu.” Những gì Thiên Chúa mạc khải về chính Ngài cho chúng ta không bao giờ là một kiến thức trung dung, nhưng là một sự hiều biết mang tính biến đổi. Tất cả chân lý về niềm tin đều có những hệ quả thực tiễn trong đời sống hằng ngày của chúng ta. Đời sống của các thánh chứng tỏ cho thấy việc làm mới lại đời sống tâm linh của các ngài trong Mùa chay mang lại nhiều hoa trái thiêng liêng.

Catarina có lòng sùng kính cách đặc biệt đối với Thánh Thể. Ngài không bao giờ lãnh nhận Thánh Thể mà không bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn. Thường sau mỗi lần lãnh nhận Mình Thánh Chúa, ngài đã xuất thần từ hai đến ba tiếng đồng hồ. Catarina đã trở nên một lời nhắc nhở đầy sức mạnh cho chúng ta về những gì Đức Kitô đã nói với Catarina: “Con không thể lãnh nhận món quà nào cao quý hơn món quà mà Ta đã ban cho con chính là Ta đây với toàn thể Thần tính và toàn thể nhân tính, như là lương thực của con.” Thiên Chúa Cha hằng hữu nói với Catarina rằng, Người cư ngụ trong chúng ta bất cứ khi nào chúng ta lãnh nhận bí tích: “ Như cá trong biển cả và biển cả trong cá, Ta cũng ở trong linh hồn và linh hồn ở trong Ta - biển cả của sự bình an.”

Vì thế, không nên sống Mùa chay theo hướng tiêu cực. Catarina có một giải thích rất tuyệt vời về một trong những dụ ngôn khó của Đức Kitô, đó là sự trở lại của những thần ô uế: “Khi thần ô uế xuất khỏi một người, thì nó đi rảo qua những nơi khô cháy, tìm chốn nghỉ ngơi. Mà vì tìm không ra, nó nói: ‘Ta sẽ trở về nhà ta, nơi ta đã bỏ ra đi.’ Khi đến nơi, nó thấy nhà được quét tước, dọn dẹp hẳn hoi. Nó liền đi kéo thêm bảy thần khác dữ hơn nó, và chúng vào ở đó (Lc11,24-26). Sẽ chẳng đủ nếu chỉ đơn giản “dọn dẹp nhà cửa sạch sẽ” hay hối hận về những tội đã phạm. Khi chúng ta từ bỏ tội lỗi, chúng ta phải thay thế vào đó một điều gì đấy mang tính tích cực: các nhân đức tin cậy mến; đồng thời chúng ta cũng phải có những cách thức mới trong suy nghĩ và hành động, sao cho các nhân đức được lớn lên.

Lòng biết ơn và sự kiên nhẫn cho thấy rõ sự chân chính và đích thực của những người môn đệ theo Đức Kitô. Là những người biết sự thật về chính mình và sự thật về Thiên Chúa, chúng ta sẽ quy về Thiên Chúa tất cả những gì chúng ta có. Cuối cùng, chúng ta phải để cho Thiên Chúa tự do hành động trong chúng ta theo cách thức riêng của Người chứ không phải của chúng ta. Thiên Chúa sẽ không xin những lời khuyên của chúng ta, vì tình yêu của người tái tạo chúng ta như là độc nhất, thần linh, hình ảnh siêu nhiên và giống như Người. Như trong một lá thư viết cho một người bạn, Catarina đã nói rằng, “Chúng ta bị đánh lừa bởi nghĩ rằng chúng ta có thể làm vui lòng Thiên Chúa theo cách thức riêng của chúng ta hơn là theo cách mà Thiên Chúa đã chỉ cho chúng ta.”